Alwetende Twijfel (column)

Bij gebrek aan wielrennen, schaatsen, tennis, langlaufen, Ajax , deadliest catch en Bob Ross op de buis beland ik soms per ongeluk bij een actualiteiten gespreksprogramma. Of beter gezegd; praatprogramma, omdat de actualiteit en het luisteren nog wel eens te wensen over laat. Wat keer op keer opvalt is de alwetendheid van de tafelgasten. Midden in een veranderlijk bestaan vol onzekerheid waarbij kristallen bollen besmeurd worden met een koffiedik ‘ik wist het niet’ zijn er stellige types die de onzekerheid en nuance temmen met Nostradamus achtige voorspellingen voor economieën, gezondheid en mening volle feiten.

Als beroepstwijfelaar zonder antwoorden op complexe vraagstukken, die het bestaan van de werkelijkheid als zodanig überhaupt betwist, zijn dit interessante leermomenten. Nu wil ik deze halfgoden niet te veel lastigvallen met mijn eigen problematiek, maar als wereldwijde uitdagingen in nog geen tien minuten via een kader, afgebakend in een hokje en door een getal uitgedrukt kunnen worden in een kant-en-klaar recept, dan kunnen ze me vast in enkele seconden vertellen hoe ik mijn fietstechniek en effectiviteit kan verbeteren!

Al slaat nu wel gelijk mijn twijfel toe. Als het gaat om effectiviteit en het leren van bewegingstechnieken wordt in de dagelijkse praktijk meer dan eens de mate waarin een prestatie toeneemt tijdens een training als criterium genomen. Prestatieverbetering tijdens de training is echter noch een voldoende, noch een noodzakelijke voorwaarde voor leren; het maken van vorderingen tijdens de training geeft immers geen garantie dat de vorderingen ook ‘worden meegenomen’ naar het favoriete Strava segment. En omgekeerd geldt hetzelfde; een training waarin weinig of geen prestatieverbetering valt waar te nemen, kan toch bijdragen aan een verbetering van de prestatie op de lange termijn. Dus naar welk hokje of getal moet ik nu kijken? En in hoeverre zijn daar de veranderlijke mentale- en sociale omstandigheden alsmede de wisselwerking met de context in meegenomen? Welk trainingsschema leidt tot het beste resultaat? Wanneer we het de experts op dit gebied, als Richard Schmidt, RA Magill en WF Battig vragen, krijgen we een gevarieerd antwoord.

Minder of meer geblokte herhalingen geven de sporter onmiddellijk de kans om bij een volgende poging een eventuele fout in de uitvoering te corrigeren. De continue herhaling kan ertoe leiden dat sporters leren van hun fouten en dat een bewegingstechniek beter wordt ‘ingeslepen’. Echter, door meer afwisseling en randomness in volgordes, uitvoering of context te stoppen, wordt de sporter telkens opnieuw geconfronteerd met een situatie dat het lichaam en brein dient op te lossen, zonder dat zij zich kunnen laten leiden door de wijze. Deze variatie daagt de hersenen aanzienlijk meer uit wat een positief effect heeft op het behouden van het leerresultaat (retentie) en is beter overdraagbaar naar andere situaties of sporten (transfer). Dit variëren in taken en vaardigheden staat bekend als het contextuele interferentie effect. Een bijzonder fascinerend samenspel tussen de prefrontale en motorische cortex, impliciete verankeringen met betrekking tot creativiteit en aanpassingsvermogen in het menselijke brein. En dan vergeet ik nog allerlei waanzinnige lichaamsprocessen. Uit scans is gebleken dat liefdesrelaties die veel spelen, random dingen doen en variëren een kleurrijk gezond brein vertonen dat lijkt op het kleurrijke shirt van Mapei, waar ‘gelukkige’ stelletjes met een zorgvuldig gecontroleerd leven dichter tegen hersendood aanzitten. Is dit dan de gouden snaai? Misschien, zeggen de experts. Ze twijfelen nog. Ze pleiten in ieder geval voor een continuüm dat loopt van geblokte oefeningen, via middelmatige contextuele interferentie tot heel veel random oefenen. En waarom ook niet?

Rodger Federer heeft tennis jarenlang afgewisseld met voetbal, squash, skiën, worstelen, zwemmen, skateboarden, basketbal, handbal, tafeltennis en badminton. Sam Oomen speelt graag piano en gitaar tussen de trainingsritjes door en sinds David Neres zijn karaoke en salsa lessen weer heeft opgepakt is hij aanzienlijk minder blessuregevoelig geworden en is de heimwee naar het warme Brazilië verdwenen. Waar Jackie Groenen nog wel eens op de judomat staat, scoort Zlatan Ibrahimovic met zijn taekwondo verleden. Wat te denken van de gevarieerde uitstapjes van bokser Vasyl Lomachenko. Die door het vermogen zijn houding aan te passen, slechts een uithoudingsvermogen van 12 potjes nodig had om wereldkampioen in drie gewichtsklassen te worden. Een snoeihard trainingsregime afgewisseld met roeien, voetbal en traditionele Oekraïense volksdans. Goed voor de ontspanning en het voetenwerk, aldus de man van weinig woorden.

Onze wereld hangt aan elkaar van voorspellingen door experts en als we willen kunnen we precies onderbouwen wanneer de beurs in elkaar stort, er gedemarreerd wordt in de koers en of het verstandig is die nieuwe fiets te kopen voor- of na dat je van baan bent veranderd. We kunnen er zelfs een chimpansee voor inschakelen. Toch doen we er goed aan om, in ieder geval af en toe, dingen niet zeker te weten. Maar te twijfelen, te variëren en te proberen. En dat is dus iets anders dan je schouders ophalen. Het is jezelf informeren, accepteren hoeveel onzekerheid en veranderingen er mogelijk zijn en af en toe van mening of houding kunnen veranderen.

Best vermoeiend, dat geef ik toe. Maar dat hoeft geen drempel te zijn. Heb je geen tijd om dit te doen, ga dan op zoek naar plekken en mensen die durven te twijfelen en variëren. Het werkt besmettelijk. Voordat je het weet stap je komende week vanaf de rechterkant op de Wattbike en drink je met je hoofd naar rechts gedraaid uit de kraan in plaats van links. En dan gaan we staan op de pedalen, maar ook zitten, klimmen, maar ook sprinten, op hoge cadans, maar ook op lage cadans, enzovoorts.

We moeten dingen leren die we niet gewend zijn en soms onvoorspelbaar of ongemakkelijk voelen. Uiteindelijk levert dat een hoop op. Al weet ik dat niet zeker.

Tenminste, dat denk ik.

Geschreven door WattCycling trainer Boyd ‘El Tractor’ Welsink
Ook een onverwoestbare tractor kan wel eens sputteren