Een betere wereld begint bij… (column)

Het is ongeveer vierendertig jaar geleden dat Wubbo Ockels, de eerste Nederlander in de ruimte, vanuit de Challenger een overweldigend uitzicht had op onze planeet en werd overvallen door een diep besef van ontzag, verantwoordelijkheid en opwelling van hoe alles en iedereen met elkaar verbonden is. De outback van Australië, zo rood als Type-I spiervezels, had iets weg van een abstract schilderij en de ijsmeren van Tibet zo betoverend mooi dat hij vergat zijn Garmin uit te zetten.

Deze ‘verschuiving van het bewustzijn’, teweeggebracht door een aanblik van dat fragiele bolletje met een dampkring zo dun als een fietsgelletje, wordt door de Amerikaanse ruimtefilosoof Frank White ‘The Overview Effect’ genoemd.

Na het interviewen en analyseren van 29 astronauten en kosmonauten vielen hem de volgende drie dingen op:

1. De astronauten hebben bij terugkomst meer waardering voor de schoonheid van de aarde en lijken een onuitputtelijke bron van energie te hebben verkregen als het gaat om strijden tegen lichtvervuiling, erosie, grootschalig boskap, etc.;
2. Ze voelen zich diep verbonden met alles wat leeft en hebben nieuwe inzichten over ‘wie we zijn’. Dit gepaard met een ontzag en dankbaarheid voor mens en planeet die sterker is dan welke vorm van verliefdheid en zorgzaamheid dan ook;
3. Een overweldigend krachtig emotioneel gevoel dat geen enkele transformatie of uitdaging te groot maakt en een perspectief voorgoed veranderd.

Dit effect is een startsein geweest voor psychologen, kunstenaars, visionairs, wetenschappers, duurzaamheidsexperts en technische ontwerpers om op zoek te gaan naar manieren om dit ‘overview effect’ na te bootsen. Het gaat nog een paar jaar duren voordat een ruimtereis als toerist in het verschiet ligt, dus alternatieven zijn welkom.

Nu ben ik zelf niet zo van de LSD trips en VR-brillen, en zie ik mezelf al helemaal geen gewichtloze astronaut worden, maar toch ben ik optimistisch. Het effect volledig nabootsen is dan misschien lastig, maar er zijn genoeg mensen die na een fysieke tegenslag, auto-ongeluk, burn-out of hartaanval een diepere waardering voor het leven lijken te vinden. Allemaal situaties waarbij lichamelijk gebrek of lijden de motor lijkt te zijn van geestelijke groei en begrip.

Hebben we dan eerst fysiek heftig malheur of een (persoonlijke) lijdzame ramp nodig om de wereld anders te gaan zien? Misschien wel, maar misschien ook niet. Het hoeft in ieder geval niet zo desastreus te zijn.

Sporten lijkt me namelijk een heel goed begin. Door te trainen met sporten ga je in principe al fysiek achteruit. Daarnaast zit in de essentie van het sporten verscholen dat we bewegen en meebewegen met de wereld om ons heen. We anticiperen voortdurend op de veranderlijke omgeving, reagerend met alle zintuigen die we hebben. Fietsen is niet zomaar abstract bewegen en stoïcijns de pedalen laten draaien, het is anticiperen op wat er staat te gebeuren. Stoplichten, tegenliggers, glad wegdek, tegenwind, kou, kasseien en ga zo maar door. Een wielrenner is zich in die zin continue aan het aanpassen en improviserend op zoek naar een juist verzet om met de situatie om te gaan.

Wat betreft het lijden biedt de fiets ook genoeg mogelijkheden. Af en toe uit nieuwsgierigheid een nieuwe weg in slaan om vervolgens halfbevroren en zonder bevoorrading compleet te verdwalen in een donker doolhof dat Almere-Haven heet voelt absoluut als lijden kan ik u vertellen. Wat betreft fysiek lijden kan ik iedereen aanraden in het wiel te kruipen van iemand die eigenlijk net een tandje te hard gaat. Na een uur lang zowel fysiek als mentaal gruwelijk hard afgezien te hebben kijk je, wanneer het lactaat uit de ogen is gewreven, weer heel anders tegen het (fiets)leven, en je eigen rol daarin, aan.

Kortom, fietsen biedt misschien niet direct het wereld veranderende ‘overview effect’ die een ruimtereis kan bieden, maar dient wel als een toegankelijk Decathloniaans instapmodel naar een verfrissend perspectief.

Wie nooit fysieke tegenslag kent of zijn of haar (fiets)grenzen opzoekt, ziet zijn lichaam misschien dan wel gespaard, maar de geest niet verrijkt. Komende week staan daarom in heel het land grensverleggende intervallen op het programma bij WattCycling. Ik zou zeggen geef alles! Een betere wereld begint bij lijdzaam intervallen.

Geschreven door WattCycling trainer Boyd ‘El Tractor’ Welsink
Ook een onverwoestbare tractor kan wel eens sputteren

Wil je ook trainen bij WattCycling, maar nog geen lid? Volgende week organiseren we ook veel leuke trainingen. Doe een introductietraining en ervaar ook de meerwaarde van de WattCycling trainingen!