GrensverleggerS

“Dit kan helemaal niet wat deze man doet! Dit wordt een tijd die echt nooit meer verbeterd gaat worden”, aldus Mart Smeets. Het was 23 februari 1980 en Mart was live getuige van de 10km schaatsen van Eric Heiden die het Wereldrecord verpulverde met zijn 14.28,13. Een verbijsterende tijd waar de schaatswereld, inclusief Mart in zijn kerstachtige wollen trui, met het gezonde verstand niet bij kon. Waar Mart en zijn mede bewonderaars ook niet bij konden is dat deze tijd een kleine maand later alweer met twee seconden werd verbeterd door de wat roestige onbekende Rus Dimitri Oglobin. Het komen en gaan van records blijft een wonderlijk tafereel waar boeken en kranten mee vol geschreven zijn. En afgelopen week is er weer een fenomenaal record hoofdstuk toegevoegd aan het grote wielerboek…lees verder.  

Hoe buitenaarts sommige records ook lijken, het bovenstaand voorbeeld is exemplarisch voor het verloop ervan. Het ene moment sta je als liefhebber nog vol ongeloof en verbazing te kijken naar een grensverleggende prestatie die tot op dat moment voor onmogelijk werd gehouden, terwijl een moment later er een nieuwe generatie klaarstaat om de vers aangelegde barrières eigenhandig te slopen. Het is een vertrouwde cyclus die er in de loop der jaren voor heeft gezorgd dat records van de allergrootste legendes – of ze nu Heiden, Thunberg, Anquetil, Bubka of Sanders heten, tot aardse proporties werden teruggebracht.

Het gegeven dat records op vertrouwde wijze komen en gaan betekent overigens niet dat het ook vanzelfsprekendheden zijn. In bijna iedere sport en bij bijna ieder record is sprake van een zekere innovatie of ontwikkeling die hieraan voorafgaat.

Bijvoorbeeld het structurele aanbod van faciliteiten. Voordat het kunstijs zijn intrede deed werden wereldrecords in het schaatsen bijna uitsluitend in Noorwegen, Zweden, Rusland en Zwitserland gereden. Op wat heldendaden van Jaap Eden na, ook voornamelijk door afgezanten uit de betreffende landen. Automonteur Henk van der Grift had dat in de smiezen, durfde het avontuur wel aan. Hij was in de jaren ’50 een van de eerste schaatsers die zich in de wintermaanden in Noorwegen vestigde. Zijn pionierswerk werd in 1961 in Gothenburg beloond met de wereldtitel.

Zijn prestaties en de voortreffelijke kunstijsbaan van Gothenburg zorgden in ons land voor een begeerlijke koude wind die het Nederlandse schaatsen een grote impuls zou geven. Met de Jaap Edenbaan in Amsterdam en kort daaropvolgend mooie nieuwe banen in Deventer en Heerenveen. Parallel aan deze ontwikkeling groeiden mannen als Ard Schenk en Kees Verkerk mee tot ware vorsten van het ijs met alle records van dien. Schenk was in 1971 de eerste man die op de 1500m de 2 minutengrens doorbrak en op de 10kilometer de geluidsbarrière leek te kraken met een tijd van onder de 15 minuten. Zestien jaar later ging een Noor onder de 14 minuten, waarna Jochem Uytdehaage op de Olympische Spelen van 2002 de 13 minuten grens slechte. Momenteel gaat de onnavolgbare Zweed Nils van der Poel met rasse schreden en rake klappen steeds harder richting de 12 minuten grens.

Dit heeft hij niet alleen te danken aan buitengewoon talent, noeste trainingsarbeid, de juiste luchtdruk en een klapschaats die kort na introductie goed was voor 46 wereldrecords. Maar ook een beetje aan Franz Krienbühl. De architect uit Zwitserland die eind jaren ‘70 werd gezien als clown, maar grensverleggend bleek te zijn. Zijn eerste titel won hij op 38-jarige leeftijd, en zijn laatste op zijn 55^e, en grotendeels dankzij het door hem ontwikkelde skinsuit waarin hij reed. Waar we deze skinsuits vandaag de dag niet meer weg kunnen denken uit het schaats-, wieler- of zwempeloton is deze aerodynamische kledij nog helemaal niet zo lang de norm. Al kan je dat met alle windtunneltesten en wetenschappers die zich suf rekenen op luchtstromen en wattages nauwelijks meer voorstellen.

Enfin, als we de geschiedenisboeken erop naslaan komen we dus op een rekensom die er ongeveer als volgt uitziet. Baanbrekende Records = Sporter met buitengewone capaciteiten + Sport Wetenschap + Technologische Ontwikkeling + Fysiologische Kennis + Juiste Faciliteiten & Omstandigheden + Een beetje geluk.

Iemand die deze boodschap goed heeft begrepen is Asthon Lambie. Een voormalig crosser die een aantal jaar geleden zijn geluk op de baan ging beproeven en in 2018 zesvoudig Olympisch kampioen Chris Hoy achterover deed slaan met een tijd van 4.07,251 op de individuele achtervolging, een discipline over 4000 meter. Om het even in perspectief te plaatsen; Filippo Ganna werd dat jaar ruimschoots Wereldkampioen in Apeldoorn op deze discipline in een tijd van 4.13,607.

Maar hier houdt het verhaal niet op. Asthon, een beul met machtige dijen uit Nebraska, rijder van de HUUB-Wattbike ploeg, heeft afgelopen week een baanbrekende prestatie neergezet waarvan ik niet had gedacht dat ik dat ooit zou meemaken. Ik voelde me heel even Mart Smeets, alleen dan zonder fijne trui. Alles wat ik tot op dit moment dacht te weten over fietsen heeft deze goedlachse Amerikaan het heroverwegen waard gemaakt. Op de 2000 meter hooggelegen wielerbaan in Mexico, waar eerder Eddy Merckx en Victor Campenaerts met succes het uurrecord aanvielen, reed Asthon Lambie 4000 meter in een tijd van… 3.59,930. Als een opgevoerde bladblazer die gelanceerd werd door een toeristische ruimteraket van Virgin Galactic verpulverde hij niet alleen het huidige record, maar allerlei andere wetten die een tijd onder de 4 minuten voor onmogelijk hadden gehouden. Met zijn snor als sloopkogel sloopte en verschroeide hij de 4 minuten muur die onaantastbaar leek te zijn.

Het was een machtsvertoon met de hoofdletter M van Mach. Een skinsuit speciaal ontwikkeld om optimaal aerodynamisch te zijn bij een snelheid van 60km/h. Een 3D geprint carbon stuur van bijna 10.000 euro om 36Watt te besparen bij een snelheid van 64kmph. En wat te denken van het uitermate imposant verzet van 64×15. Asthon reed zulke bizar harde rondjes dat hij 99,9999% van de mensheid binnen een ronde zou lappen. Alle lessen op het gebied van aerodynamica, fysiologie, energie en innovatie uit het verleden werden gebundeld door een gigantisch team van mensen om onder die magische vier minuten grens te kunnen duiken. Er heeft alleen al drie man aan zijn overschoenen van 600 pond per set gewerkt. Al deze mensen hebben al hun kennis, kunde en energie toevertrouwd aan Ashton, Ashton kon dan ook niet anders dan heel hard rijden.

Dat hard rijden lang niet altijd gelijk staat aan lekker rijden werd een goede minuut na zijn race wel duidelijk. Er was teamwork nodig om Ashton van de fiets te krijgen, en nog meer teamwork om Ashton van naast zijn fiets op de grond te krijgen. Als een goudvis die hapt naar zijn korrels lag hij daar te happen naar zuurstof. Maar de pijn was het waard. Het record was binnen en de magische grens doorbroken. Hoe lang zal dit record blijven staan? Niet voor altijd, dat is wat we zeker weten.

Er bestaat in de sportwereld namelijk niet zoiets als voor altijd. Maar je moet ergens beginnen om records te kunnen verbreken, en blijven doorzetten tot het verzuurde einde. En dat doen we niet alleen. Want je kan nou eenmaal niet alle mensen zijn die je zou willen zijn, of alle levens leiden die je zou willen leiden. Je kan ook niet alles aanleren dat je zou willen kunnen en alle records breken die daarbij komen kijken. De klanken, kleuren en variaties in het (sport)leven beleven we zodoende met, door en voor elkaar. Alleen dan vervagen de grenzen en kunnen we streven naar iets wat tot op heden onmogelijk leek. Laten we hopen dat deze buitengewone teamprestatie overwaait van de Mexicaanse berg, via Haïti en Afghanistan richting de Oeigoeren. Want grenzen verleggen, doe je samen.

Komende week staan de trainingen bij WattCycling in het teken van de Vuelta e España. Drie weken lang fietsen de renners over grillige Spaanse bergen, door landschappen vol wind al slalomend tussen valpartijen en hongerkloppen. Grenzen verleggen, zowel fysiek als mentaal, is zelden makkelijk. Maar als je het doet, doe het samen. Kom komende week trainen een sleep, draai en trap jezelf en je buurman of buurvrouw naar een nieuw (persoonlijk) record.

Geschreven door WattCycling trainer Boyd ‘El Tractor’ Welsink
Ook een onverwoestbare tractor kan wel eens sputteren