Parel van Plastic
Het is nu een week geleden dat de 34-jarige Zwitser Michael Schär uit de Ronde van Vlaanderen werd gezet. Betrapt op doping? Nee, hoogstens wat ruim in het vel door kaasfonduen met gouden Greg. Een ‘Eekhofje’ achter de ploegleidersauto? Nee, Schär stond op het punt om op eigen krachten weer aan te sluiten bij het peloton na materiaalpech. Supertuckend met de handjes los over het stuur een plakbidon aangenomen dan? Ook dat niet. Het potentieel bijdragen aan een jongensdroom is hem fataal geworden deze Ronde…lees verder!
De menselijke greep op deze planeet is de afgelopen honderden jaren zodanig verstevigd dat we steeds beter in staat blijken om de ecosystemen te ontwrichten die ons in leven moeten houden. Maar waar we enerzijds een gekloond schaap vol kunstmatige intelligentie via TikTok een virus aan de man kunnen laten brengen dat besmettelijker is dan corona en dodelijker dan de pest, kan zich anderzijds een kleine internationale ramp ontvouwen als één schip vast komt te liggen in het Suezkanaal. We kunnen naar Mars, maar we kunnen het niet laten regenen. Sterker nog, we kunnen buienradars niet eens accuraat krijgen. In de tijd waarin een fietsband kan leeglopen kunnen waaiers ontstaan, maar ook technologie ontwikkeld worden waarmee goede en slechte dingen tot stand kunnen komen. De wijsheid vergaren om hier goed mee om te gaan valt echter niet te accelereren in een Lean of Agile achtig format wat door een Slack kanaal gepusht moet worden. In die zin zijn we met zijn allen eigenlijk net kinderen die ook maar wat doen, maar wel met net te gevaarlijk speelgoed in onze handen.
Toby Ord, een vooraanstaand (niet aan de hekken langs het parcours natuurlijk, maar figuurlijk) expert op het gebied van existentieel risico schat de kans dat de menselijke beschaving zichzelf nog deze eeuw om zeep helpt in als 1 op 6. Een kans net zo groot, of klein, als dat bij de worp met een dobbelsteen. Zal Harry Mulisch deze aanslag op onszelf al berekend hebben en daarom Anton een dobbelsteen met zich mee hebben laten dragen? Gelukkig weten we allemaal dat als je goed schudt, een paar keer blaast, je richt tot god en zachtjes zegt ‘Ik weet dat ik niet geloof, maar help me voor deze ene keer alsjeblieft even..’, en je de werp arm op tafel stift met een check-in-de-box terwijl je op je chocolade been staat de kans op een geslaagde worp een stuk groter is dan 1 op 6. Wat dat betreft zie ik de toekomst nog enigszins rooskleurig in.
Maar wat doen we naast hopen, vinden en van alles en iedereen de schuld geven in de tussentijd om de grilligheid in onze superkrachten enigszins te controleren? Juist, de mensheid en zijn regeltjes. Van geloftes bij een huwelijk tot maatregelen bij de UCI. We bedenken en maken allerlei regeltjes en beloftes die niet of nauwelijks op te volgen zijn, meer dan eens (te) veel verantwoordelijkheid leggen bij de verkeerde partij en doorgaans de perfecte oplossing vormen voor het verschuiven van een probleem.
Toch lijkt langzaam een collectief bewustzijn door te dringen waarin we beseffen dat de natuurlijke historie innig verstrengeld is geraakt met die van de mensheid en we de planetaire grenzen, waarbinnen de mensheid een veilig bestaan heeft, dreigen te overschrijden. Wielrenners die wel eens een hele dag in hun wattage- of hartslagzone 6 hebben geprobeerd te fietsen wisten dit natuurlijk al langer. Iets met kunnen, willen en grenzen.
Als professionele organisatie wil de internationale wielerbond UCI ook een (dobbel)steentje bijdragen aan betere kansen voor natuur en veiligheid. Ironisch genoeg is een nieuw pakket aan maatregelen zoals dat mooi heet, per 1 april ingegaan en is Michael Schär een van de eerste renners geweest die hier de grap niet van in kon zien. Een van de nieuwe regels is dat je je bidon niet zomaar overal mag weggooien, maar alleen in de daarvoor bestemde zones op het parcours. Deze regel is er om de veiligheid in het peloton te verhogen en het milieu te sparen.
Hoewel alle bidons in het peloton tegenwoordig biologisch afbreekbaar zijn is het geen slechte gedachte in het kader van algehele vorming van manieren en het geven van een voorbeeld, maar de directe afstraffing en diskwalificatie wijze waarop Michael Schär kennis heeft moeten maken met deze nieuwe regel is wel een smet te noemen.
De beelden laten een enthousiaste jonge fan zien die wuift en vraagt om de bidon van Schär. Na een laatste sip vloeistof als een hamster in de wang te hebben leeggedrukt (het proberen waard het niet in één keer je keel in te laten lopen, je raakt dan minder snel buiten adem) wierp de Zwitser met de accuraatheid van een ballenjongen op het gras van Wimbledon de bidon naar de dolenthousiaste jongeling. Een onschuldig werpactie tijdens de koers dwong hem tot een sterke en lezenswaardige reactie na de koers.
Een bidon is meer dan een stukje plastic. Een bidon heeft menig liefhebber aangezet tot de droom om prof te worden. En bidon is een parel van plastic die je kan vullen met zoete dromen of ijskoude realiteit na een uitputtingsslag op twee wielen. Dit is geen ode aan plastic, maar wel aan het verhaal of effect van een stukje plastic. Schär beschrijft hoe het vangen van een gele bidon tijdens de Tour de France in 1997 zijn droom om profrenner te worden heeft gedreven. Hoe de gele bidon van Team Polti zijn wielerverslaving compleet heeft gemaakt.
Team Polti, waar jerommeke Blijlevens sprints won op pure kracht, de veelzijdige Gianni Bugno zijn koffie met amfetamines dronk, de nog altijd koersende en bijna 50-jarige Davide Rebellin de show stal in de voorjaarsklassiekers, Richard Virenque zijn bolletjestruien bijeen reeg en de man met de mooiste naam van het peloton reed. Djamolidin ‘Abdoe’ Abdoezjaparov, die de hoogste sprintsnelheden wist te combineren met een stijl die zelfs Bauke Mollema pijn aan de ogen deed. Natuurlijk doet een bidon van die ploeg je wat.
Als ik denk aan vooravond van mijn eerste Tour de France bidon waan ik me ook weer onder de vouwwagen van mijn ouders in de Franse Dordogne. Weifelend en draaiend in mijn slaapzak of het echt niet verstandiger was midden in de nacht alvast langs de weg te gaan staan. De voorpret van alle plekken waar ik de bidon uit de reclame reclamekaravaan mee naartoe zou nemen raasden als een losgeslagen peloton door m’n hoofd. De twijfel of ik er dan altijd uit zou gaan drinken of juist nooit. En wie hem allemaal mocht lenen.
Het werd een rode Coca Cola bidon. Een bidon die zo veel vleugels gaf dat als Strava al had bestaan ik sowieso het segmentje ‘’Rondje Camping’’ had gepakt. Een bidon die lekkerder en harder slurpte dan de batterijen van de wereldontvanger. De krachten die deze bidon heeft losgemaakt, direct en indirect, zijn met weinig te vergelijken.
Waar die bidon nu is? Gestolen, dezelfde zomer nog. Ik had net schoenen met klittenband en lampjes in de zool gekregen en wilde uitvogelen hoeveel rondjes ik rond het huizenblok van mijn ouders kon rennen op deze supersonische pantoffels. Iedere keer als de benen en adem op leken te zijn, was een snelle slok genoeg om weer door te kunnen. Het aantal rondjes dat ik heb gerend in een wielershirt van mijn vader kan ik me niet meer herinneren. Wel dat ik begon in het licht en eindigde in het donker.
Er zijn regels dat je van andermans spullen af moet blijven, maar die blijken ook niet altijd na te leven te zijn. Ik hoop vooral nog altijd dat de persoon die deze bidon mee heeft gegrist een glimp van de magische krachten van het stukje plastic heeft kunnen ervaren.
Wat betreft de bidonnen-gate van deze tijd hou ik er een Dark-Mountain gevoel aan over. Dat is geen grote afvalberg aan bidons die als een winderige Mont Ventoux overwonnen moet worden, maar een groep van schrijvers, kunstenaars, journalisten en milieuactivisten die zich verzetten tegen de moderne fixatie op technologie, consumentisme en marktdenken die zowel de natuur als menselijke culturen en veiligheid bedreigt of zelfs vernietigt. Om niet blind te worden voor de kwetsbaarheid van de menselijke beschaving pleiten ze voor een culturele transitie door ‘onbeschaafde’ verhalen te vertellen die de mythes van vooruitgang, menselijke dominantie en onafhankelijkheid van de natuur blootleggen.
Een krachtig middel naar een veilig bestaan waar over 100 jaar nog steeds gekoerst kan worden. Dus mocht je ooit een plastic parel gevangen hebben langs de koers, een shirt hebben van je grote idool of simpelweg een gpx route van de Strava van Laurens ten Dam hebben geplukt… spring op de fiets of Wattbike en geniet van de fantastische krachten die het losmaakt. Strooi met verhalen, maar hou papiertjes in je zak. Dan koersen we met zijn allen nog even door.
Geschreven door WattCycling trainer Boyd ‘El Tractor’ Welsink
Ook een onverwoestbare tractor kan wel eens sputteren
