Tele – Visieloos (column)

Het is vrijdagmiddag 7 juli. Het is week 26 van het jaar 2006. De week waarin Marco Borsato boven op de waarheidsgetrouwe heupen van Shakira duikt en met schaamrood de hitlijsten topt. Oscar Freire wint de sprint van Tom Boonen in de Tour de France en Maarten Lafeber slaat een hole-in-one in Ierland. Het weekend loert en lonkt als twee mannen het heilige Center Court gras van Wimbledon oplopen. De halve finale is twee uur uitgesteld vanwege de regen, maar Roger Federer en de 10 jaar oudere dubbelkoning Jonas Björkman mogen gaan uitmaken wie de finale van dit prestigieuze toernooi gaat bereiken. Het publiek installeert zich onder de paraplu’s en poncho’s en maken zich op voor een, wat later zou blijken, partij die de boeken zou halen. Niet de geschiedenisboeken, maar die van de natuurkunde…

Eens in de zoveel tijd komen er sporters of momenten van sporters voorbij die van onbeschrijfelijkheid en bovennatuurlijkheid aan elkaar hangen. Sporters die een bepaalde synchroniciteit en eenheid uitstralen waar geen natuurwet tegenop kan. Zo kon Michael Jordan niet alleen onmenselijk hoog springen, maar leek zijn hang time minstens drie hartslagen langer te duren dan die van alle andere spelers. En wat te denken van Muhammad Ali die zich eerder drijvend of zwevend over het canvas van de ring bewoog dan lopend. Als een soort Aladin omringd door touwen wist hij in de tijd die staat voor één stoot, er minstens drie of vier uit te delen. Zowel tijd als zwaartekracht leken in het voordeel van Ali te werken.

Roger Federer past wat mij betreft ook in dat rijtje. Zeker die ene vrijdagmiddag in 2006. Met terugwerkende kracht zie je het eigenlijk al wanneer hij uit de catacomben komt lopen. Eerder lenig dan atletisch, maar volledig ontspannen. Wanneer hij om zich heen kijkt worden zijn pupillen iets wijder, zijn oorlellen iets roder en komt er een lichte doch speelse glimlach op zijn gezicht wanneer hij zijn racket uit zijn tas haalt. Niet het nieuwste door ruimtevaart geïnspireerde met oversized blad van grafiet, carbon en titanium, maar gewoon hetzelfde racket als de jaren ervoor.

Tijdens het warmslaan lijkt hij fysiek minder substantieel dan de man aan de andere kant van het net, maar dat hoeft nog niets te zeggen. Wat nog niemand kan voorzien, is dat Roger die dag een pact heeft gesloten. Een pact met het bijzondere gras, met de natuurwetten, met de ballen, met de tijd…met alles wat bij het tennisspel betrokken is. Iedere keer als de gele harige bolletjes zijn kant op stuiten lijken ze, hoe dichter ze komen, te vertragen. Met Zwitserse precisie lijken de ballen voor de neus van Roger tot bijna stilstand te komen, zodat Roger er nog even goed voor kan gaan staan en ze keer op keer perfect weet te raken. De tijd, controle en afspeelmogelijkheden die Federer lijkt te hebben doen de verwoede pogingen van Björkman verbleken. Achteraf zou Björkman aan Federer hebben gevraagd of hij de ballen kon waarnemen op het formaat van een basketbal of bowlingbal, gezien het gemak waarmee hij ze wist te raken.

Federer versloeg Björkman die dag niet, maar vernietigde hem. Volledige dominantie ten overstaan van het publiek. Binnen 1 uur en 17 minuten waren de drie sets voorbij en Björkman liep als een soort Mister Bean die zojuist met een lichtstraal op aarde was beland gedesillusioneerd richting het net om Federer de hand te schudden. Niet om Federer te feliciteren, maar om hem te bedanken.

In het post-match interview benadrukte Björkman zijn dankbaarheid naar zijn vriend Federer. ‘’Wat ik vandaag heb meegemaakt is het dichtst bij perfectie van tennis wat je kan meemaken. En ik had de beste plek in het stadion van iedereen’’, aldus de overrompelde Björkman. De reflexen, snelheid, technische precisie en het fenomenale opbouwen en doorzien van bewegingen en rally’s waren die dag ongekend en de buitengewone kinesthetische capaciteiten van Federer waren voor het grote publiek zichtbaar. Tenminste…

Waar de mensen aanwezig op het Center Court nog uren, dagen, weken moesten bekomen van het weergaloze schouwspel, werd op TV hier en daar gesproken van een ‘zakelijke’ overwinning, weinig ‘verspeelde energie’ richting de finale en gezien de overmacht van Roger vooral zielig voor de mensen die een duur kaartje hadden gekocht en op een spannende halve finale hadden gehoopt. Hoe kan deze historische partij zo anders beleefd zijn?!

Zoals Aquinas ons geleerd heeft kom je soms tot een antwoord wanneer je iets gaat definiëren in termen van wat het niet is. Wat deze legendarische pot voor analisten niet was, was live. Ze hebben de partij gevolgd vanaf een scherm. En zoals sommige zaken niet in woorden te beschrijven zijn, zijn sommige zaken ook niet in of vanuit beeld uit te drukken. De TV geeft ons een hoop mogelijkheden als het aankomt op herhalingen, slow-motions en close-ups, maar maakt ons blind voor hetgeen wat we niet zien. Iedereen die ooit naar een Zesdaagse, of Manu Chao achtig concert is geweest, zal erkennen dat de TV of CD de lading niet helemaal dekte.

Een groot gedeelte van de sensitiviteit van het spel gaat verloren. Of het nu de snelheid van de bal is, het non-verbaal voor of na een punt of de spanning die in de lucht hangt. Een camera positie is bij het tennis doorgaans zo dat het hele veld in beeld is vanuit een overhead positie achter de baseline. Bij het wielrennen hebben de tv-beelden vanaf de motor of uit de helikopter hetzelfde probleem; het is 2-D. De hoeken die Federer ziet, creëert, maakt en forceert zijn in 3-D soms al onnavolgbaar, laat staan in 2-D. Wie wielrennen louter volgt op het scherm zal nooit een sensitiviteit ontwikkelen over hoe ongelofelijk hard het gaat, hoe snel een sprinttrein voorbij raast of welk geluid 160 ratelende kettingen over de kasseien maken. Sommige dingen kan je nu eenmaal niet volwaardig ervaren in woorden of beeld. De magie blijft dan ver weg.

Het dichtstbij wat wij als normale stervelingen kunnen komen is door het of live te aanschouwen, of door het zelf te ervaren. Nu wordt de eerste optie op dit moment sterk afgeraden en krijgen we de komende weken veldritten zonder publiek, maar valt de tweede wel binnen de mogelijkheden. De magische vervulling van een moment ligt niet in het verleden, niet in de toekomst en ook niet met het vizier gericht op de televisie. Het dichtstbij kom je door zelf te doen. Of het nu op de Wattbike bij WattCycling is, op de winterbandjes met lampjes op het frame door de polder, of door de winterse bossen van Amerongen… Zet die TV uit en maak de weg vrij voor je eigen onbeschrijfelijke momentje. Het dichtst wat we momenteel bij Roger Federer kunnen komen.

Zoals een net een tennisbaan door tweeën deelt, zijn de komende week de trainingen bij WattCycling ook in tweeën in te delen. Bij de Allround en Tri – Endurance trainingen staat de Powercheck op het programma. Zo aan het eind van het jaar is altijd een mooi moment om te kijken of je boven jezelf uit kunt stijgen. Bij de d’Huez en HIT trainingen worden aan de hand van koerselementen met de natuurwetten gespeeld.

Geschreven door WattCycling trainer Boyd ‘El Tractor’ Welsink
Ook een onverwoestbare tractor kan wel eens sputteren